Mae clinig arloesol wedi ymuno â gwasanaeth lles digidol GIG Cymru i helpu cleifion reoli effeithiau iechyd meddwl Lymffoedema a Syndrom Lipalgia.
Sefydlodd Rhwydwaith Clinigol Lymffhoedema Cymru (RhCLC) wasanaeth cymorth seicolegol – yr unig un o’i fath yn y DU – wedi i gleifion siarad am yr heriau emosiynol o fyw gyda’r cyflyrau hyn.
Mae cleifion wedi datgelu bod eu symptomau corfforol yn aml yn cyd-fynd ag iselder, gorbryder, a phryderon am ymddangosiad.
Erbyn hyn, mae’r gefnogaeth a gynigir gan ddau seicolegydd y gwasanaeth yn cael ei ategu gan atgyfeiriadau uniongyrchol at SilverCloud Cymru, cyfres o gyrsiau hunangymorth ar-lein yn seiliedig ar Therapi Gwybyddol Ymddygiadol (CBT).
Ymagwedd Amserol ac Ataliol
Dywedodd Dr Jayne Williams, Seicolegydd Ymgynghorol Cenedlaethol Lymffoedema ar gyfer RhCLC:
“Mae hwn yn gyfnod cyffrous i ni.
“Rydyn ni’n edrych ar wahanol ffyrdd i bobl gyrchu therapïau seicolegol ac mae SilverCloud yn un ohonyn nhw. Y nod yw darparu cefnogaeth amserol, ataliol cyn i bobl gyrraedd pwynt argyfwng.
“Gan fod SilverCloud ar-lein, mae ganddo’r gallu i gyrraedd llawer mwy o bobl nag y gallem ei weld wyneb yn wyneb, ac mae ei hyblygrwydd yn golygu ei fod yn cyd-fynd â bywyd gwaith a theuluol prysur.
“Mae gallu cynnig rhywbeth y gall cleifion ei wneud yn eu ffordd eu hunain, ar eu cyflymder eu hunain, yn wych.”
Wedi’i Ysbrydoli gan Adborth Cleifion
Dywedodd Fionnuala Clayton, rheolwr prosiect CBT ar-lein GIG Cymru, fod y llwybr atgyfeirio newydd wedi’i ysbrydoli’n rhannol gan adborth o ddigwyddiad ‘Byw’n Dda gyda Lymffoedema’ a gynhaliwyd gan RhCLC, lle gofynnwyd i gleifion beth yr hoffent ei gael o’i wasanaeth seicoleg newydd.
“Roedd cleifion eisiau teimlo nad oedden nhw ar eu pennau eu hunain a’u bod yn gallu parhau i gael bywyd iach a hapus er gwaethaf eu cyflwr,” meddai Fionnuala.
“Roedden nhw eisiau mynediad hawdd at gefnogaeth ar gyfer adeiladu gwytnwch ochr yn ochr â chymorth i helpu eu hunain.
“O ganlyniad i’r digwyddiad, roeddem yn gwybod y byddai llwybr atgyfeirio yn cefnogi llawer o gleifion ledled Cymru.”
Am Glynwadau’r Cyflyrau
Mae Syndrom Lipalgia – a elwir hefyd yn Lipoedema – yn groniad annormal o feinwe brasterog, fel arfer yn hanner isaf y corff, sy’n effeithio’n fwy cyffredin ar fenywod.
Mae Lymffoedema yn gyflwr hirdymor nad oes modd gwella ohonno, sy’n datblygu oherwydd system lymffatig sydd wedi’i difrodi neu sy’n wael. Gall difrod ddigwydd oherwydd gordewdra, llawdriniaeth, triniaeth canser, haint neu anaf.
Mae diffyg ymarfer corff yn gwneud i bobl yn arbennig o agored i niwed gan fod y system lymffatig yn dibynnu ar symudiad i symud yr hylif lymff o amgylch y corff.
Mae’r symptomau’n cynnwys breichiau a choesau trwm wedi’u chwyddo ac yn boenus, gyda risg uwch o heintiau a chlwyfau croen.
Effaith Emosiynol ac Unigryw’r Gwasanaeth
Dywedodd Dr Williams:
“Mae’r rhain yn gyflyrau y mae’n rhaid i bobl ddysgu byw gydag am byth, sy’n gallu bod yn anodd iawn.
“Mae’n rhaid iddyn nhw ymdopi â chwyddo a phoen, efallai y bydd yn rhaid iddyn nhw wisgo rhwymynnau neu ddillad cywasgu, cynnal gofal croen dyddiol, a symud llawer.
“Mae teimlo bod pobl yn eich beirniadu, ac efallai methu dod o hyd i ddillad neu esgidiau sy’n addas i chi, yn golygu y gellir effeithio ar eich hunaniaeth gyfan a’ch hyder cymdeithasol. Gallwch deimlo’n fwy ynysig ac wedi’ch tynnu’n ôl.”
Cymorth Ar Gael
Mae tua 25,000 o bobl ledled Cymru yn defnyddio gwasanaethau RhCLC.
Gall gwasanaethau lymffoedema byrddau iechyd lleol atgyfeirio pobl at y gwasanaeth seicoleg yn y Tîm Lymffoedema Cenedlaethol, sy’n cael ei gynnal gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.
Dywedodd Dr Williams bod nifer o gleifion wedi cael eu hatgyfeirio at raglen Gofod i Ddelwedd Bositif o’r Corff SilverCloud ar ôl mynychu gweithdy delwedd corff.
Ymhlith y cyrsiau eraill sydd ar gael mae cefnogaeth i orbryder, iselder a straen.
Gall unrhyw un yng Nghymru sy’n 16 oed neu’n hŷn hunanatgyfeirio at SilverCloud heb weld meddyg teulu ac o gysur eu cartref.
Cydweithio i Wella Bywydau
Ychwanegodd Fionnuala Clayton:
“Rydym yn falch iawn bod Rhwydwaith Clinigol Lymffoedema Cymru yn ymuno â ni. Mae hyn wedi bod yn ymdrech gydweithredol rhwng gwasanaethau, gan weithio gyda’i gilydd i nodi’r ffordd orau o gefnogi cleifion sy’n byw gyda Syndrom Lipalgia a Lymffoedema.”
Am ragor o wybodaeth a chefnogaeth ar Lymffoedema a Syndrom Lipalgia, ewch i:
https://rclc.gig.cymru
I hunanatgyfeirio at SilverCloud Cymru, ewch i:
https://nhswales.silvercloudhealth.com/signup/